Chùa Bát Tháp (chùa Vạn Bảo) ở quận Ba Đình, Hà Nội

Chùa Bát Tháp, hay còn được gọi là Vạn Bảo tự, nằm tại địa chỉ số 209 phố Đội Cấn, phường Đội Cấn, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội.

Bạn đang xem: Chùa Bát Tháp (chùa Vạn Bảo) ở quận Ba Đình, Hà Nội

Hướng dẫn đường đi đến Chùa Bát Tháp

Từ trung tâm bưu điện ở bờ Hồ Hoàn Kiếm, đi theo đường Tràng Thi, qua cửa Nam, tiếp tục đi thẳng trên đường Điện Biên Phủ và đến phố Lê Hồng Phong, sau đó rẽ trái vào phố Ông Ích Khiêm để kết nối với phố Đội Cấn. Tiếp tục đi thẳng qua ngã ba Đội Cấn – Giang Văn Minh khoảng 400m, bạn sẽ thấy một ngôi chùa rêu phong cổ kính bên phải đường. Đó chính là chùa Bát Tháp nằm tại số 209 phố Đội Cấn, phường Đội Cấn, quận Ba Đình, Hà Nội. Ngôi chùa còn có tên khác là Vạn Bảo tự, cùng tên với làng Vạn Phúc (sau này là làng Vạn Phúc).

Lịch sử xây dựng Chùa Bát Tháp

Chùa Bát Tháp được xây dựng trên đoạn núi Vạn Bảo, một ngọn núi thấp ở kinh thành Thăng Long trong thời kỳ Lý Trần. Sau đó, chùa đã khai quật được nhiều di vật thuộc thời kỳ Lý, Trần. Vào năm Gia Long thứ 2 (1803), dân làng Vạn Phúc quyết định hợp nhất chùa trên núi Voi và chùa Vạn Bảo thành chùa Bát Tháp. Tên Bát Tháp được giải thích bởi vì chùa có “ngọn tháp đế hình bát”. Chùa này hướng về hướng nam, có tam quan, tòa tam bảo, nhà tổ và khu vườn phía sau. Tòa tam bảo nằm trên đỉnh núi Vạn Bảo, có một mặt bằng hình không gian chuôi vồ, gồm tiền đường 7 gian, 2 dĩ và hậu cung 3 gian.

Trong chùa còn có nhiều tượng phật, di vật, chạm khắc mang phong cách của thế kỷ 19, trong đó có một quả chuông được đúc năm Gia Long 2 (1803).

Vạn Bảo là một ngọn núi thấp trong khu vực phía Tây kinh thành Thăng Long và nơi đây cũng là một trong 13 trại, theo truyền thuyết đã được thiết lập từ thời kỳ Lý, cùng với câu chuyện về ông Hoàng Lệ Mật được vua phong cho làm người giữ và khai khẩn vùng đất này.

Kiến trúc chùa Bát Tháp

Là một di tích kiến trúc Phật giáo, chùa Bát Tháp nằm trên một khu đất cao theo hướng Nam, có một khuôn viên rộng lớn, thoáng đãng. Tam quan của chùa được xây dựng khá chắc chắn, gồm hai tầng tám mái với hai con đường truy cập khác nhau. Cổng chính có hình dạng hình chữ nhật, phần dưới có cửa lớn hình vòm nhìn thẳng vào tiền đường. Tầng trên có nhiều cửa nhỏ nhìn ra cả bốn phía.

Hai bên cửa được xây dựng giống nhau, trang trí bằng những cửa tròn theo phong cách đạo Phật. Tiền đường có quy mô lớn, có hành lang rộng trước do mái kéo dài. Bên ngoài hành lang là hệ thống cột đá hình hộp chữ nhật được mài bóng, trên đá có khắc những câu đối ca ngợi công đức của nhà Phật và vẻ đẹp của chùa cùng với trang trí hình long, ly, quy, phượng:

“Vạn thuỷ toàn lâm bát địa quảng khai chung tú khí

Bảo sơn củng phục tháp đài quang hiển chấn đông phong”.

Dịch nghĩa:

Đại dương của muôn sự nối chảy, cảm nhận vẻ đẹp trong lòng đất

Đá quý đang phục hồi, toả sáng trong sự thay đổi của thời gian.

Về nội thất, các tầng của mái được hoàn thiện theo phong cách “thượng chồng rường, giá chiêng, hạ kẻ”. Tại đây, các bức rìu được chạm hình lá ba chẽ, nét chạm sâu và nổi rõ, gửi đi cảm giác mạnh mẽ và đáng tin cậy về kiến trúc. Trên các tấm rìu, có hình ảnh của rồng cuốn nước, rồng ôm, hổ phù cùng cây cỏ…các hình ảnh này được thể hiện bằng cách chạm sâu, nhằm làm giảm sự cứng nhắc của kiến trúc gỗ.

Xem thêm : Chùa Dận ở Bắc Ninh – Nơi sinh ra vua Lý Công Uẩn

Hậu cung gồm 3 tầng, được hoàn thiện theo phong cách “chồng rường, giá chiêng”. Trên các cột của tầng trên và tầng dưới, có treo các hệ thống y môn, cửa võng, hoành phi… tạo nên vẻ tráng lệ cho ngôi chùa.

Trong di tích, có hai loại tượng tròn khác nhau: tượng Phật và tượng Mẫu, được làm bằng gỗ và đồng. Tuy không đồng nhất về thời gian sắp xếp, một số tượng được tạo ra vào cuối thời Lê, trong khi các tượng khác thuộc thời kỳ Nguyễn. Vị trí quan trọng nhất là bộ Tam thế, dưới đó có tượng Phật Thế Tôn cùng hai vị A-nan và Ca-diếp. Cuối cùng là tòa Cửu Long với tượng Phật Thích Ca đứng giữa. Tượng có kích thước nhỏ, một chân bước đi về phía trước, tay trái chỉ vào trời, tay phải chỉ xuống đất, thể hiện câu nói xác nhận vị trí cao nhất của nhà Phật: “Thiên thượng địa hạ, duy ngã độc tôn”.

Rõ ràng, trong các tượng của chùa, bộ Tam thế là nổi bật nhất, bao gồm ba tượng tương đối giống nhau về kích thước và cách thể hiện hình dáng. Các tượng này mang nhiều nét độc đáo dân gian với kiểu tóc cuộn ngang, khuôn mặt trừu tượng với đôi mắt nhắm hờ, mũi thẳng, khuôn mặt xứng đáng tin cậy, tai lớn và trên áo có hai tầng với những đường cong mềm mại, mang tính nghệ thuật cao.

Nhìn chung, kiến trúc chùa Bát Tháp thể hiện sự vững chắc trong việc tạo khối, tạo cảm giác mạnh mẽ cho con người. Bên cạnh đó, những đường cong cong vút cùng các chi tiết trang trí làm cho nó trở nên nhẹ nhàng và bay bổng. Các tòa nhà được kết hợp một cách chặt chẽ, tạo ra một sự kết nối và tôn vinh lẫn nhau, dẫn dắt du khách từ sự ngạc nhiên ban đầu đến sự yên bình và thanh lịch của khu chùa chính. Mặc dù số lượng tượng tròn không nhiều và kích thước vừa phải, nhưng chúng có giá trị thẩm mỹ cao. Chúng là những tác phẩm nghệ thuật mang ý nghĩa tôn giáo, tuân thủ các quy định cổ xưa, nhưng cũng sáng tạo bởi công sức của các nghệ nhân và mang phong cách điêu khắc dân gian truyền thống.

Trong di tích chùa Bát Tháp còn có nhiều di vật có giá trị như cặp hạc đồng, bát hương, chuông đồng “Bát Tháp tự chung” được đúc năm Gia Long thứ 2 (1803)… Điều này đóng góp vào sự sống động và phong phú của di tích.

Nằm trong khu vực có nhiều di tích văn hóa liên quan đến thành cổ và khu vực “Thập tam trại” xưa, chùa Bát Tháp không chỉ là một chứng tích quan trọng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu về lịch sử của Thủ đô. Đây cũng là một tòa kiến trúc nghệ thuật với vẻ đẹp ấn tượng, hài hòa và hiếm thấy trong các di tích tôn giáo ở Hà Nội cũng như cả nước.

Với vẻ đẹp tự nhiên hài hòa, sự hòa hợp với môi trường xung quanh cùng vị trí thuận tiện về giao thông, chắc chắn chùa Bát Tháp sẽ trở thành một điểm đến văn hoá thu hút sự quan tâm của du khách, đặng góp phần vào việc làm cho cuộc sống tinh thần của người dân thủ đô Hà Nội phong phú hơn trên con đường xây dựng một đô thị văn minh, hiện đại và thừa hưởng truyền thống.