Chùa Kim Sơn (còn được gọi là chùa Kim Mã, chùa Tàu Mã, đàn Vạn Linh) được đặt tại số 73 đường Kim Mã (phường Kim Mã, quận Ba Đình). Ngôi chùa ra đời từ thời kỳ Lý. Hãy cùng phatgiaovietnamhaingoai.org tìm hiểu nhé.
Chùa Kim Mã (chùa Kim Sơn) ở đâu?
Chùa Kim Mã nằm tại địa chỉ số 73 phố Kim Mã, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội. Sách sử ghi lại rằng, chùa Kim Mã trước đây thuộc trại Kim Mã trong khu vực Thập Tam Trại, nằm ở phía Tây thành Thăng Long. Đây là nơi diễn ra trận chiến Ngọc Hồi – Đống Đa năm 1789, nơi mà hàng ngàn liệt sĩ Tây Sơn được an táng. Hằng năm vào ngày mồng 5 tháng Giêng, chùa Kim Sơn tổ chức lễ tưởng niệm các linh hồn chiến sĩ Tây Sơn đã hy sinh trong trận đánh Đống Đa.
Bạn đang xem: Chùa Kim Mã (chùa Kim Sơn): Nơi an nghỉ bình yên cho nghĩa quân Tây Sơn
Lịch sử chùa Kim Mã (chùa Kim Sơn)
Theo truyền thống của các vị sư trụ trì chùa Kim Mã, sau trận chiến vào mùa xuân năm Kỷ Dậu cách đây hơn 212 năm, hàng ngàn người lính Tây Sơn đã hy sinh trên khắp Thăng Long và được chôn cất tại khu đất này. Sau đó, nhân dân đã xây dựng chùa bên cạnh nghĩa trang này và đặt tên là Tây Sơn tự, với hy vọng ban ngày và ban đêm, hương khói sẽ cầu siêu thoát cho linh hồn những người lính Tây Sơn đã hy sinh trong trận đánh Đống Đa. Sau khi triều đại Tây Sơn sụp đổ, nhân dân đã đổi tên từ Tây Sơn tự thành Kim Sơn tự, và tên này vẫn được sử dụng cho đến ngày nay.
Vào năm 1881, do chùa bị hư hỏng, các dân làng đã trùng tu bằng gạch ngói và xây dựng tượng Phật để thờ cúng. Chùa được gọi là chùa Tàu Ngựa. Năm 1898, chùa tiến hành trùng tu và đổi tên thành chùa Kim Mã. Năm 1932, chùa tiếp tục trùng tu và xây dựng thêm đền thờ Mẫu và đàn Vạn Linh. Năm 1953, tam quan được xây dựng. Vào năm 1967, các tượng Phật từ chùa Linh Sơn ở phố Nguyễn Trường Tộ bị tấn công bằng bom, do đó chúng đã được chuyển lên chùa Kim Sơn ở phố Kim Mã.
Theo nhà sử học Dương Trung Quốc chia sẻ: Gò Đống Đa trước đây là nơi quân giặc Thanh bị chôn sau trận đánh lịch sử. Từ đó, hàng năm, cộng đồng người Hoa tổ chức lễ tưởng niệm tại đây để cầu nguyện cho những chiến binh quân Thanh đã hy sinh.
Xem thêm : Đền Châu Long ở khu Ba Đình, Hà Nội 2023
Sau này, đặc biệt là từ khi nước Việt Nam độc lập, nhân dân ta tổ chức lễ hội Đống Đa tại Gò Đống Đa vào ngày mồng 5 Tết âm lịch hàng năm để tôn vinh chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa. Tuy nhiên, hầu hết mọi người quên mất nơi an táng các anh hùng Tây Sơn hy sinh – đó chính là chùa Kim Sơn.
Quang cảnh chùa Kim Mã (chùa Kim Sơn)
Hiện nay, chùa Kim Mã vẫn lưu giữ nhiều di sản kiến trúc từ thời vua Tự Đức cho đến cuối triều Nguyễn. Tam quan trước chùa có kích thước rộng tới 50m và có 5 cánh cửa, do đó còn được gọi là giải ngũ môn. Trong giải ngũ môn, có treo một chuông đồng khá lớn và đặt một tượng Phật. Cả mặt trước và mặt sau của giải ngũ môn đều có câu đối viết bằng chữ Quốc ngữ. Sau khi vượt qua giải ngũ môn, có một khu vườn trong đặt bể non bộ, 2 ngọn tháp và nhiều cây cau. Tiếp theo là một sân gạch, sau đó là chùa chính được chia thành ba phần tương đối độc lập. Phần trung tâm là tòa Tam bảo thờ Phật, bên phải là đàn Vạn Linh, bên trái là đền thờ Mẫu.
Tòa Tam bảo được xây dựng cao hơn, nối liền với đàn Vạn Linh và đền thờ Mẫu qua 2 cửa ngách. Mái đền thờ Mẫu và mái đền Vạn Linh đều được thiết kế hình lưỡng long triều nguyệt. Trên mái Tam bảo, trung tâm có đắp bảng ghi ba chữ Kim Sơn tự, hai bên là hai con rồng. Trong tòa Tam bảo, trên bệ thờ cao nhất đặt bộ tượng Tam thế, bệ thứ hai có tượng A Di Đà, và bệ thứ ba có 4 tượng, trong đó có 2 tượng Thích Ca ở giữa và hai bên là tượng Quan Thế Âm Bồ Tát và Đại Thế Chí Bồ Tát.
Tiếp theo là tòa Cửu Long với tượng Thích Ca được đặt xung quanh và 12 tượng nhỏ. Sau đó là án tiền, án ngoại và bệ ngồi tụng kinh. Bên ngoài, bên phải là tượng Đức Ông trước mặt có 3 ngai thờ, bên trái là Đức Thánh Hiền. Trên các bệ thờ, ngoài các tượng còn có nhiều đồ thờ như bát hương, lọ hoa, chân nến… Bốn tầng tượng Phật được trang trí bằng 4 cửa võng chạm trổ tinh xảo. Trong Tam bảo cũng có nhiều hoành phi câu đối và bia đá.
Đàn Vạn Linh nằm bên phải tòa Tam bảo, và bên trong đã được trang bị hệ thống tượng Phật từ chùa Linh Sơn. Tượng A Di Đà được đặt ở bệ trên cùng. Tiếp theo là Quan m Bồ Tát và Quan m Đại Thế Chí. Tượng Phật Di Lặc ở tầng 3. Tầng 4 có 2 tượng Văn Thù Bồ Tát và Phổ Hiền Bồ Tát. Tầng 5 là tòa Cửu Long nhưng không còn tượng Thích Ca. Tầng 6 là 2 tượng Nam Tào và Bắc Đẩu. Phía bên ngoài là hương án thờ Phật với hai bên là hương án thờ Vạn Linh. Ngoài ra, trong đàn Vạn Linh còn có hoành phi, câu đối, bát nhang, chuông và bia.
Xem thêm : Đệ Nhị Tổ Bói: Chúa Bà Đông Cuông Lê Vương Mại
Đền thờ Mẫu nằm bên trái tòa Tam bảo. Phần hậu cung trong cùng chứa một khám thờ với 3 tượng Thánh Mẫu Liễu Hạnh, bà Chúa Thượng Ngàn và Thủy Tinh Công chúa. Phía dưới khám gỗ có đặt 2 tượng nữ thị vệ với nhiều bát nhang. Phần bên ngoài có hương án trên đặt 3 ngai thờ Hùng Vương ở giữa, hai bên là hai bệ thờ, mỗi bên chứa 3 tượng nữ thị vệ và binh khí như long đao, kiếm. Phía sau tòa Tam bảo, đàn Vạn Linh và nhà Mẫu có nhà hậu để thờ các vị sư tổ trụ trì tại chùa Kim Sơn đã qua đời, kế đó là dãy nhà dành cho các Tăng Ni. Phía bên cạnh nhà hậu là cổng phía sau hướng ra phố Kim Mã.
FAQ – Giải đáp liên quan đến chủ đề
Chùa Kim Mã nổi tiếng với sự tưởng niệm những anh hùng Tây Sơn đã hy sinh trong trận đánh Đống Đa, nhưng còn có những dịp tưởng niệm khác không?
Có, ngoài lễ tưởng niệm hàng năm vào ngày mồng 5 tháng Giêng, chùa Kim Mã còn tổ chức các lễ tưởng niệm khác như lễ 49, lễ 100, và lễ một năm sau khi có người thân hoặc những người lính Tây Sơn đã hy sinh được an táng tại đây. Đây là những dịp quan trọng để tưởng nhớ và tri ân những người đã cống hiến cho Tổ quốc.
Có những di sản kiến trúc đặc biệt nào được lưu giữ tại chùa Kim Mã?
Chùa Kim Mã lưu giữ nhiều di sản kiến trúc đáng chú ý từ thời vua Tự Đức đến triều đại Nguyễn. Tam quan trước chùa có kích thước rộng tới 50m và có 5 cánh cửa, được gọi là giải ngũ môn. Tòa Tam bảo thờ Phật có mái được thiết kế hình lưỡng long triều nguyệt. Trong tòa Tam bảo, có nhiều tượng Phật quan trọng như Tam thế, A Di Đà, Thích Ca, Quan Thế Âm, và Đại Thế Chí Bồ Tát. Đàn Vạn Linh và đền thờ Mẫu cũng có hệ thống tượng Phật và các vật phẩm linh thiêng.
Chùa Kim Mã có mấy buổi lễ hội trong năm?
Chùa Kim Mã tổ chức nhiều buổi lễ hội trong năm, trong đó nổi tiếng nhất là lễ hội Đống Đa vào ngày mồng 5 Tết âm lịch. Lễ hội này tôn vinh chiến thắng Ngọc Hồi – Đống Đa và có những hoạt động văn hóa, nghệ thuật, và tín ngưỡng đặc sắc. Ngoài ra, chùa Kim Mã còn tổ chức lễ hội tưởng niệm hàng năm vào các ngày kỷ niệm quan trọng như lễ 49, lễ 100, và lễ một năm sau khi qua đời của các vị sư tổ trụ trì tại chùa.
Chùa Kim Mã không chỉ là nơi tưởng niệm và tín ngưỡng, mà còn là một công trình kiến trúc đẹp mắt, lưu giữ nét văn hóa và tâm linh của dân tộc. Đến chùa Kim Mã, du khách có cơ hội thưởng thức những kiến trúc độc đáo và tìm hiểu về lịch sử dày kín nghĩa cử của nghĩa quân Tây Sơn.
Nguồn: https://phatgiaovietnamhaingoai.org
Danh mục: Tin Nhanh
Leave a Reply