Cúng gia tiên là gì?
Tục lệ thờ cúng gia tiên hay còn được gọi là Đạo ông bà, là việc lắp đặt bàn thờ và hương khói để cúng bái cho người thân đã mất. Đây là phong tục phổ biến trong nhiều dân tộc châu Á, đặc biệt là ở Việt Nam và Trung Quốc.
Bạn đang xem: Văn khấn gia tiên
Ở Việt Nam, việc thờ cúng gia tiên đã trở thành một thuần phong mỹ tục riêng. Mọi nhà đều có một bàn thờ tổ tiên, hoặc ít nhất là một di ảnh được đặt trang trọng. Cúng bái được thực hiện hàng ngày hoặc trong các dịp lễ, Tết (sẽ làm trang trọng).
Tuy nhiên, việc cúng gia tiên không phải là một tôn giáo, mà là sự biết ơn và lòng thành kính của con cháu đối với các thế hệ trước. Điều này đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của người Việt và hình thành bản sắc văn hóa dân tộc, như đã được Phan Kế Bính viết: “Thờ tục phụng sự tổ tiên rất thành kính, đó cũng là lòng bất vong, cũng là một việc nghĩa vụ của người.”
Nguồn gốc của phong tục cúng gia tiên
Cho đến nay, chưa có xác định rõ ràng về nguồn gốc của phong tục thờ cúng gia tiên. Có ý kiến cho rằng phong tục này bắt nguồn từ quan niệm về cái chết và linh hồn của người Việt Nam. Người Việt cho rằng khi chết không phải là mất hết, thể xác có thể phân rã nhưng linh hồn vẫn còn tồn tại, thường ngự trên bàn thờ để tha Thiên Chúa, bảo hộ con cháu hoặc khi cần trừng phạt họ khi họ làm điều sai.
Có người nghĩ rằng tín ngưỡng thờ cúng gia tiên là việc thực hiện theo đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của ông cha ta. Điều này cũng có lý bởi người Việt Nam có suy nghĩ đơn giản, chất phác. Họ duy trì hình ảnh của người thân đã mất bằng cách lắp đặt bàn thờ để cúng bái và hương khói. Bàn thờ gia tiên luôn được đặt ở những nơi trang trọng nhất trong ngôi nhà và được coi là nơi linh thiêng nhất.
Người đã khuất trong văn hóa Việt vẫn được cúng bái hoặc được tôn trọng như khi họ còn sống. Vào ngày lễ, Tết như ngày Năm mới, ngày giỗ hoặc trước những dịp trọng đại trong gia đình, người Việt thường tổ chức lễ hoặc ít nhất là thắp hương trên bàn thờ gia tiên. Ngày nay, việc cúng gia tiên trở thành một thủ tục bắt buộc trong các ngày lễ của dân tộc.
Ý nghĩa của việc cúng gia tiên
Phong tục cúng gia tiên thể hiện đạo đức và lối sống của người Việt, luôn tập trung vào gia đình, nguồn gốc. Những người đã khuất vẫn luôn hiện diện trong ký ức và tâm trí của con cháu. Điều này thể hiện sự đặc biệt của tình cảm trong máu của mỗi người Việt, mà hiếm có dân tộc nào trên thế giới, đặc biệt là ở các nước Âu, Mỹ.
Phong tục lâu đời này còn tạo ra cơ hội cho con cháu và người thân trong gia đình sum họp, quây quần bên nhau. Trong những ngày lễ, Tết hoặc ngày giỗ của người thân, các thành viên trong gia đình cùng nhau tụ tập, tưởng nhớ những điều tốt đẹp trong cuộc sống của người được thờ cúng.
Người Việt luôn cảm thấy có cha mẹ, ông bà, tổ tiên luôn theo dõi và bảo hộ mình, vì vậy mọi hành động cần làm vừa lòng gia tiên. Từ đó, người Việt tránh những việc làm xấu hoặc tính toán kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định, vì họ sợ làm tổ tiên buồn, mang tội bất hiếu.
Bài khấn gia tiên
Bài khấn gia tiên là gì?
Vào những ngày lễ, Tết hoặc những dịp đặc biệt, chúng ta thường nghe những bài khấn gia tiên. Đây là lời của gia chủ khi cúng bái và hương khói cho người đã khuất. Bài khấn gia tiên thường là một đoạn văn được chuẩn bị trước, đầy đủ tên tuổi của người cúng, lý do tổ chức lễ và mong muốn, thỉnh cầu của con cháu trong gia đình đến với tổ tiên. Người ta tin rằng bài khấn gia tiên càng trung thực và thành tâm, những ước nguyện và mong muốn sẽ trở thành hiện thực.
-
Ý nghĩa của việc khấn gia tiên
Bài khấn gia tiên là công cụ giao tiếp giữa hai thế giới âm – dương. Đây là nơi mời vong linh tổ tiên, ông bà, bố mẹ về ngự trên bàn thờ. Bài khấn gia tiên cũng là cách để người sống báo cáo công việc gia đình sau một khoảng thời gian hoặc thể hiện những mong muốn và tâm niệm của mình. Nhưng hơn hết, ý nghĩa lớn nhất của bài khấn gia tiên là thể hiện lòng thành kính và biết ơn của con cháu trong gia đình đối với tổ tiên.
Cách khấn gia tiên
Để tổ chức một buổi cúng gia tiên trang trọng và tôn kính, bạn cần chuẩn bị mâm cúng gia tiên, dọn dẹp nhà cửa và đặc biệt là cần có mẫu văn khấn. Điều này giúp bạn có thể thực hiện bài khấn gia tiên một cách đúng chuẩn. Dưới đây là một số mẫu bài khấn gia tiên dễ nhớ:
Văn khấn ngày mùng một
Ngày mùng một là ngày đầu tiên của tháng hoặc năm. Theo quan niệm của người Việt, đây là ngày quan trọng. Mọi hoạt động trong ngày này có thể ảnh hưởng đến sự suôn sẻ của cả tháng hoặc năm. Đây cũng là dịp để con cháu trong gia đình sum họp, quây quần bên nhau. Dưới đây là một mẫu văn khấn:
“Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
– Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
– Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo Quân cùng chư vị Tôn Thần.
– Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển Tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ Khảo, Tổ Tỷ).
Hương chủ (chúng) con tên là: ………………… Sống tại: … Xã, … Huyện, … Tỉnh…
Hôm nay là ngày mùng 1 tháng…. năm Kỷ Hợi 2019, tín chủ con nhờ ơn đức trời đất, chư vị Tôn thần, cù lao Tiên Tổ, thành tâm sắm lễ, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án.
Chúng con kính mời: Bản cảnh Thành hoàng Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ ………, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho gia chúng con luôn luôn mạnh khỏe, mọi sự bình an, vạn sự tốt lành, làm ăn phát tài, gia đình hòa thuận.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Xem thêm : Văn khấn rằm tháng 8 ngoài sân và những lễ vật cần chuẩn bị
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).”
Văn cúng ngày giỗ đầu
Ngày giỗ đầu là ngày giỗ một năm sau ngày mất của một người, là một trong hai ngày giỗ trong kỳ tang. Do đó, ngày này cần được tổ chức trang trọng với tình cảm tiếc nuối không khác gì ngày tang năm trước. Dưới đây là một mẫu văn khấn bạn có thể tham khảo:
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản gia Táo Quân, ngài Bản gia Thổ địa, ngài Bản gia Tỷ quan, ngài Bản gia Rời thúc cùng chư vị Tôn Thần.
Con kính lạy các ngài Thần linh cai quản trong xứ này.
Ngày giỗ đầu của……………………………………………….
Tín chủ con là……………………………………………………..Ngụ tại………………………………………………….
Hôm nay là ngày Giỗ Đầu của………………………………. Chúng con cùng toàn thể gia quyến tuân theo nghi lễ, sắm sửa hương hoa lễ vật kính dâng lên trước án tọa Tôn Thần cùng chư vị uy linh, kính cẩn lễ trình. Kính cáo Bản gia Thổ địa, Táo Quân, Tỷ quan và chư vị Thần linh, cúi xin chứng minh, phù hộ cho toàn gia chúng con an ninh khang thái, vạn sự tốt lành. Kính thỉnh các Tiên linh, Gia tiên chúng con và những vong hồn nội tộc được thờ phụng vị cùng về hâm hưởng. Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì. Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Văn khấn ngày Giỗ Đầu Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! – Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương. – Con kính lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương. – Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân. –
Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.
Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ tiên nội ngoại họ……………………………… Tín chủ (chúng) con là: …………………………………………………………………… Ngụ tại: …………………………………………………………………………………….
Hôm nay là ngày …………… tháng ……….… năm …………………………………… Chính ngày Giỗ Đầu của…………………………………………………………………… Năm qua tháng lại, vừa ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tấc thành.
Thành khẩn kính mời……………………………………………………………………… Mất ngày…………. Tháng………………năm…………………………………………… Mộ phần táng tại: ………………………………………………………………………….. Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng. Tín chủ con lại xin kính mời các cụ Tổ Tiên, nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá thúc, Cô Di và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng. Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng. Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Văn khấn Thần Tài Thổ Địa
Bài văn khấn này được dùng để cầu may mắn, tài lộc và thành công trong kinh doanh cho gia đình. Với lễ này, bạn sẽ khấn các vị thần như Thần Tài, Thổ Địa để mang lại sự thuận buồm xuôi gió, thịnh vượng và thành công. Dưới đây là một mẫu văn khấn phổ biến:
“Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Nam mô A Di Đà Phật!
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương.
Kính lạy ngài Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Con kính lạy Thần tài vị tiền.
Xem thêm : [Tổng hợp] Văn khấn cúng đất đai và cách chuẩn bị lễ tạ đất đầy đủ nhất
Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.
Tín chủ con là…… Ngụ tại………
Hôm nay là ngày… tháng… năm…
Tôi chủ thành sửa biện, hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và các thứ cúng dâng, bầy ra trước án kính mời ngài Thần Tài tiền vị.
Cúi xin Thần Tài thương xót tín chủ, giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật phù trì tín chủ chúng con an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia đạo hưng long thịnh vượng, lộc tài tăng tiến, tâm đạo mở mang, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!
Nam mô a di Đà Phật!”
Văn khấn rằm tháng 7
Vào dịp rằm tháng 7 trong năm, người ta không chỉ cúng gia tiên, ông bà mà còn cúng những linh hồn bất hạnh không có nơi nương tựa. Điều này không chỉ thể hiện truyền thống “uống nước nhớ nguồn” mà còn thể hiện sự nhân văn của người Việt. Dưới đây là một mẫu văn khấn bạn có thể tham khảo:
“Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Kính lạy đức Bản gia Đông trù tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Kính lạy chư vị Tổ tiên.
Kính lạy chư vị Hương linh nội, ngoại.
Hôm nay là ngày rằm tháng bảy năm …. (Âm lịch)
Tín chủ con là…. cùng toàn gia quyến.
Nhân tiết Trung nguyên động lòng nhớ tới công đức rộng lớn của Tổ tiên, ông bà, cha mẹ đã sinh thành ra chúng con, dạy dỗ chúng con nên người.
Quả là đức cù lao khôn báo, công trời biển khó đền.
Trước linh toạ cúi xin lượng trên thương xót. Linh thiêng giáng lâm chứng giám tấm lòng thành, thụ hưởng lễ vật cùng với kim ngân minh y. Phù hộ độ trì cho con con, cháu cháu được đắc tài, đắc lộc, mọi việc hanh thông, sở cầu như ý, gia đạo hưng long.
Kính mong chư vị chấp lễ chấp bái, chấp kêu, chấp cầu.Tín chủ lại mời: các vị vong linh y thảo phụ mộc, phảng phất trên đất này, nhân lễ Vu Lan cùng về hâm hưởng.
Đồng lai giám cách.
Kính cẩn dâng lời.
Nam Mô A Di Đà Phật! (3 lần)”
Những lưu ý khi khấn gia tiên
Vì cúng gia tiên là một việc quan trọng, bạn cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi thực hiện. Bên cạnh chuẩn bị bài văn khấn, bạn cũng cần lưu ý các điều sau:
Dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ
Thực tế, đây không chỉ là một công việc cần làm khi cúng gia tiên mà còn là một việc cần làm hàng ngày. Việc giữ cho nhà cửa sạch sẽ, gọn gàng chắc chắn sẽ không làm tổ tiên của chúng ta phải thất vọng nếu họ về ngự trên bàn thờ.
Chuẩn bị mâm cúng gia tiên
Mâm cúng gia tiên không chỉ thể hiện lòng thành kính và tôn trọng của con cháu đối với tổ tiên mà còn thể hiện cả sự khéo léo, đảm đang và tỉ mỉ của người chuẩn bị cỗ. Mâm cúng cơ bản thường bao gồm rau, hoa quả và các món mặn như thịt, cá. Tuy nhiên, tùy vào phong tục và dịp lễ trong từng vùng miền mà mâm cúng sẽ có sự khác nhau.
Nguồn: https://phatgiaovietnamhaingoai.org
Danh mục: Văn khấn
